Het eerste wat meestal bij mensen opkomt bij het woord rechtbank, zijn de imposante gebouwen waar deze officiële overheidsinstelling in gehuisvest zijn. Maar hier gaan we het hebben over de rechter en diens medewerkers. Nederland telt 11 rechtbanken die verspreidt liggen over het land. Elke regio, arrondissement genoemd, heeft een eigen rechtbank.
Verschillende rechtbanken
Er zijn verschillende rechtsgebieden. Het civiel recht, het bestuursrecht en het strafrecht. U kunt zich vast voorstellen dat een zaak over civiel recht heel anders verloopt dan bijvoorbeeld een strafrechtelijk proces. Dat is ook de reden waarom elke rechtbank anders in elkaar zit. Als u een zaak aanhangig maakt in het civiel recht staat u in de meeste gevallen alleen voor een rechter. In het strafrecht ziet de rechtbank er totaal anders uit. Dan kunnen er één of drie rechters aanwezig zijn, maar ook de officier van justitie. Verder is er ook een griffier aanwezig in de zaal. Deze heeft voordat de zaak begon de zitting al voorbereid. In het geval van een strafzaak helpt de griffier de rechter ook met onder meer het opmaken van een proces-verbaal. Tijdens een zaak schrijft de griffier op wat er allemaal gezegd en gedaan wordt.
Hebt u daarentegen onenigheid over arbeid gerelateerde onderwerpen of een huur- of huurkoopgeschil? Voor zaken die om bedragen gaan van € 25.000,- of minder kunt u terecht bij de kantonrechter.
Rechterlijke organisatie
De meeste zaken worden eerst behandeld bij de rechtbank. Hier zijn de laagste rechters werkzaam. Na het doen van de uitspraak kan het natuurlijk zo zijn, dat u niet tevreden bent over de beslissing die is genomen. Het is dan mogelijk om de zaak nog een keer inhoudelijk te laten behandelen. Dat heet Hoger beroep.
Voor hoger beroep moet u zich wenden tot het gerechtshof. Het hof bestaat uit drie afdelingen.
- Geschillen die een bestuursrechtelijke grondslag hebben, worden in Hoger beroep behandeld door de Centrale Raad van Beroep. Hebt u bijvoorbeeld een zaak verloren tegen het UWV, dan wendt u zich tot de CRvB als u in hoger beroep wil gaan.
- Geschillen die te maken hebben met het economisch bestuursrecht worden behandeld door het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Zaken die bijvoorbeeld vallen onder de telecommunicatiewet of de Warenwet komen op het bordje van het CBb terecht. Verder zijn zij belast met de tuchtrechtspraak voor accountants en de meststoffenwet.
- De hoogste algemene bestuursrechter is de Raad van State. Wanneer u het niet eens bent met een besluit van de overheid, wendt u zich tot de Raad van State. Vaak gaat het dan om een zaak waar de ene partij een burger of bedrijf is en de andere partij de overheid. U kunt hierbij denken om Hoger beroep in een zaak over een verblijfsvergunning of bijvoorbeeld een beslissing over zorgtoeslag.
Hoe oordeelt een rechter?
De rechter behandelt iedereen gelijk. Hij luistert eerst naar het verhaal, de verklaringen en persoonlijke omstandigheden. Dan zal hij de wet toepassen op de opgedane feiten. Soms kijkt hij ook wat er in de jurisprudentie staat. Daar kan hij vinden welke uitspraak er in eerdere zaken, die gelijkwaardig zijn aan de huidige zaak gedaan zijn. Pas als hij alles goed heeft onderzocht en afgewogen komt hij met een uitspraak.
Dus, wat is een rechtbank?
Kort samengevat is een rechtbank een instantie waar een persoon zich naar kan wenden als hij onenigheid heeft met een andere partij bij iets waar hij recht op heeft. Rechters gaan dan over de zaak oordelen.
